11
dec
Niet te missen, de protesterende boeren in Den Haag. Ze zijn boos, want ze krijgen de schuld van de stikstofproblemen en de klimaatverandering. Zijn we vergeten dat de boeren al eeuwenlang zorgen voor ons voedsel? Is het nog leuk om boer te zijn? Nicole Bijen vroeg het aan boerin Heleen Lansink. Ze kennen elkaar van de zwangerschapsgym. Een ontmoeting tussen oude bekenden op de boerderij in Sint Isidorushoeve.
‘De kracht van de boer zit ‘m in zijn zichtbaarheid naar de burger’ is jouw motto. Nou, de boeren hebben zich de laatste tijd behoorlijk laten zien en horen…
“Zeker! Rogier en ik zijn niet in Den Haag geweest. Nee, ook niet zónder trekker. Ik voel echt héél erg mee met deze boeren. Maar ik staak of demonstreer niet. Zou ik ook niet gedaan hebben als ik nog in het onderwijs had gewerkt. Het is belangrijk dat de boeren volhouden. Zelf ben ik meer van ‘meld je gewoon als je het ergens niet mee eens bent’. Ga in gesprek met de betrokken instantie, leg uit waarom je het oneens bent. Gewoon omdat ik wil dat iemand het weet zit ik wél overal aan tafel. If you’re not at the table, you’re on the menu. Zó werkt het.”
Ook erve Lansink maakt zichzelf zichtbaar
“Omdat interactie met de burger heel belangrijk is. Onze Melktapperij en Rustpunt brengen mensen op het erf. Er is hier een kerkdienst geweest. Schoolklassen komen op bezoek. De boer moet ook eens zijn stal uit om in gesprek te gaan met burgers. Over en weer worden vragen gesteld. Zo zet je elkaar aan het nadenken en verbreed je je eigen wereld. Als boer ga je wellicht toch wat anders te werk. En als burger ga je misschien toch andere keuzes maken. De protesten hebben een groot draagvlak in Nederland. Dat mogen wij boeren niet vergeten. Maar waarom krijgen we het dan maar niet voor elkaar dat om te zetten in een fatsoenlijk inkomen? In waardering voor onze producten en diensten? Want wie staat er bij stil dat ons mooie platteland grotendeels door boeren wordt onderhouden? De rol van de boer voor het toerisme wordt erg onderschat. Iedereen geniet gratis mee van ‘ons’ landschap.”
Ondertussen is er wel een stikstofprobleem…
“Ja, dat te veel stikstof neerslaat op de natuur is een feit. Als boeren hebben we daar een groot aandeel in. Wij zijn aan zet en moeten ons huiswerk goed doen. Ik zie het ook als een morele verplichting tegenover de samenleving. Maar als samenleving hebben we dit systeem mét elkaar gecreëerd, zó voelen de boeren dat. En dus zal diezelfde samenleving nu ook moeten helpen om over te schakelen naar een ander systeem. Kijk, wij wíllen helemaal geen 200 koeien melken. En we hoeven geen koeien die 20.000 liter melk geven. 9000 liter is voor ons oké. Maar door prijsopstuwingen word je in dit systeem gedwongen. Alles moet steeds maar maximaler. Terwijl het inkomen van de boeren nog altijd veel te laag is. Wereldwijd hè! Samen moeten we werken aan een oplossing. En over alle zorgen blijven praten, niet vechten. Met z’n allen moeten we dúrven benoemen dat de weg naar duurzaamheid een lastige is.”
Hoe ver zijn jullie met verduurzaming?
“De landbouwsector heeft ondertussen heel wat stappen gezet. Wij ook, al hebben we niet het gevoel dat we ooit zijn beloond voor de duurzame maatregelen die we hebben genomen. Wat hebben we gedaan? Met het snoeihout uit de houtwallen stoken we de kachel. We ploegen niet meer. We zijn gestopt met glyfosaat. Onze koeien liggen op de vezels die uit hun eigen stront zijn gecentrifugeerd. We denken dat we hier behoorlijk ver zijn met bodemgezondheid. Dat zie je aan de weilanden. Onze grootste kringloop is dat we voldoende grond hebben voor de koeien die we melken. Zelf zo goed mogelijk voer, gras en maïs dus, produceren voor ons vee, dat is ons doel. Niet makkelijk trouwens met die droogte. Het proces van verduurzaming heeft tijd nodig. Vanwege de stikstofcrisis is de druk nu ineens héél groot. Maar de boeren kunnen niet super snel werken, want de grond verander je nou eenmaal niet 1-2-3. Die druk op de ketel is heel vervelend. Maar … wat doen júllie eigenlijk aan verduurzaming? Daar ben ik best benieuwd naar.”
Euh… nou, eigenlijk niet. Heb jij wat bruikbare adviezen?
“Nou, denk gewoon eens na over jouw input thuis en wat je daar aan zou kunnen veranderen. Gooi spullen niet te snel weg, maar waardeer ze op. Overweeg een refurbished smartphone of pc. En wat we zéker moeten doen is ánders gaan eten. ‘Vote with your fork’, maak keuzes ten aanzien van je voedsel. Wat doe je bijvoorbeeld met eten dat over blijft? Bewaar je dat voor kliekjesdag of gooi je het weg? Wees kritisch op verpakkingen en op dierenwelzijn. Koop zo veel mogelijk producten uit de streek. Er zijn in Haaksbergen bedrijven die zulke mooie producten hebben. De slager die zijn vlees betrekt van veehouders uit de buurt. Zuuver, een biologische boerderij in Buurse, is ook zo leuk bezig. En zo zijn er nog meer. Dat soort dingen kun je allemaal uitzoeken. Alleen, dat kost extra energie en geld. Maar het kán écht! En je zal toch érgens moeten beginnen. Ook ondernemers moeten hard nadenken over hoe we de wereld duurzamer kunnen maken. CO2 afkopen in Noorwegen? Joh, doe dat nou lokaal!”
De agrarische sector is een mannenwereld. En jij ziet een rol voor de boerin in de landbouwtransitie?
“Een héél belangrijke rol zelfs! Luisteren, praten, onderhandelen. Even generaliserend: wij vrouwen kunnen dat het best. Alles wat gebeurt in het bedrijf, in de stal én daarbuiten, gebeurt ook hier aan de keukentafel. Bij boerinnen ligt veel potentie, zij zijn extreem waardevol. Vrouwen durven zich kwetsbaar op te stellen. Wij hebben een antenne en voelen aan wat er speelt in de samenleving. Maar als ik nu één vrouw niet wil zijn is dat minister Schouten. Zonder gekheid, ik denk wel dat ik invloed heb. Door overal aan tafel te zitten, lezingen en presentaties te geven, te vloggen. Gewoon het eerlijke verhaal: dit ben ik en dit doen Rogier en ik. Omdat ik gebruik mag maken van mooie media heb ik een groot bereik.”
Een boerenbedrijf, vier kinderen. Hoe hou je dat allemaal vol?
“Ha, ha, ha! Nou, ik moet mezelf wel in acht nemen… Maar dit soort gesprekken, dat geeft me energie. Gesprekken met mensen die ook zien dat het anders moet. Snel gaat het niet, maar telkens kom je een stapje verder. Rogier en ik staan er positief in!”
Deze tekst is in opdracht van Burbach makelaars geschreven door Betty Morsinkhof, Skriefwark