Klimaatverandering

Wat een verademing is het dit jaar dat we maar kunnen blijven oogsten en oogsten. Het is niet te beschrijven wat voor nare druk we de afgelopen drie jaar hebben ervaren. Het is heel lastig om te zien dat je gewassen zo onder je ogen verdwijnen. Je staat erbij en kijkt erna, machteloos. Dan heeft de aandacht voor een gezonde bodem, andersoortige gewassen, rustig bemesten en hogere organische stof geen enkel effect tijdens zulke extremen. Zonder water groeit er niks.

Weersextremen

Afgelopen twee jaar mocht ik met een Nuffieldscholarship de wereld over reizen om met mijn onderzoeksvraag collega’s op te zoeken. Er zijn een aantal thema’s die wereldwijd hetzelfde zijn, elk land vanuit zijn eigen perspectief. Zo is er een gebrek wereldwijd aan jonge boeren/opvolgers, het inkomen van de boer staat onder druk, de mentale gezondheid is slecht, iedereen wil en moet duurzamer produceren en een van de grootste thema’s op bijna alle boerderijen die ik heb gezien en collega’s die ik heb gesproken was klimaatadaptatie. Hoe kun je je bedrijf weerbaar maken tegen de enorme weersextremen?

Ik zie de beelden voor me uit het zuiden van Nederland, Duitsland en België in de media van afgelopen weken. Onvoorstelbaar, wat een geweld. Ik zag het berichtje van mijn collega Willem Voncken, akkerbouwer in Zuid-Limburg; ‘We doen als boeren in Zuid-Limburg al jaren ons best om zoveel mogelijk water vast te houden maar hier is niks aan te houden.’ En dan reist de vraag hoe kun je je daartegen wapenen?

Dan hoor ik Floris Alkemade in Zomergastenspreken, de boeren in Nederland produceren duurzamer dan wij consumeren. En collega Piet Hermusdie de samenleving aansprakelijk stelt voor de schade aan zijn gewassen door de extreme weersomstandigheden. ‘Als onze oogst mislukt moet u schrikken.’

Verantwoordelijkheid pakken

De noodzaak om samen de verantwoordelijkheid op te pakken is enorm. Het lijkt erop dat er weer een schuldige wordt gezocht, maar in plaats daarvan moeten we met z’n allen de verantwoordelijkheid pakken om ons weerbaar te maken tegen zulke extreme weersomstandigheden. We zijn met z’n allen verantwoordelijk om te voorkomen dat deze extremen nog meer toenemen. Maar hoe maken we iedereen medeverantwoordelijk?

In hoeverre is de samenleving verantwoordelijk? Hoe ziet die verantwoordelijkheid er dan uit? Hoe leven wij met z’n allen hier samen? En wat wordt (en is) de positie van de boer? Wat kun je zelf bijdragen om te consuminderen? Heerlijke vragen om eens lekker op te herkauwen tijdens je wel verdiende vakantie thuis of elders. Ik ben er nog niet uit, maar dat we meer gezamenlijke en integraal aan het werk moeten is voor mij helder! We spreken alleen elkaars taalnog niet en weten elkaar daardoor nog niet goed te vinden. Zelf de handdoek in de ring oppakken daar hou ik van, zelf het initiatief nemen.

Heleen Lansink-Marissen