De grote stad

Ik bedenk me altijd: hoeveel vrachtwagens met voedsel moeten er elke morgen wel niet de stad in al die supermarkten en eetgelegenheden te bevoorraden van voedsel? Hoeveel liter melk, of amandelsap en kilo’s koffie worden er genuttigd per dag? Het zijn immense hoeveelheden. Veel restaurants zijn vegan, wat in Twente nog onvoorstelbaar is. En veel invloeden van over de hele wereld in de verschillende keukens. Regionale claims in restaurants heb ik niet gezien. Wel staan op de biologische weekendmarkten regionale boeren met hun producten. Best bijzonder om te zien hoeveel geld mensen hier voor over hebben. Moet ik ook zeggen dat we in Friedrichshain verbleven, wat een hippe, jonge buurt is met veel goed verdienende inwoners.

Robuust

Maar ook de kwetsbaarheid van de toegang tot voedsel in de stad viel op. Ons verblijf in voormalig Oost-Duitsland geeft door de oorlog in Oekraïne een actuele lading aan de geschiedenis. Hoe robuust zijn onze voedselsystemen als ze even worden verstoord? We hebben dat al een klein beetje ervaren tijdens de coronapandemie. We lijken ons niet erg bewust van de rol van voedsel in onstabiele tijden. Ons voedsel lijkt immers altijd voorradig, zelfs uit hele verre oorden.

Maar zouden de spanningen in Oost-Europa ook een nieuwe beweging veroorzaken? Kun je leegloop van het platteland stoppen? Komen er weer meer mensen op zoek naar een band met hun voedsel, op zoek naar meer zekerheid? Is dat wat je ziet, bijvoorbeeld aan de toename van lokale voedselcoöperaties? Ik weet het voor mezelf wel, ik voel me in alle opzichten rijk met de toegang tot grond om voedsel te kunnen verbouwen.

Gekke tijden

Het vraagt wel wat van onze flexibiliteit, want in hoeverre zijn wij met ons melkveebedrijf ingericht op een verstoring in onze stroomvoorziening? Hoe krijgen we de melk eruit als de techniek niet werkt? Het zijn de laatste tijd wel scenario’s die door mijn hoofd gaan, zonder dat ik er van wakker lig. Maar wel om te kijken of wij met ons bedrijf daar klaar voor zijn. Ik denk dat we nog gekke tijden tegemoet gaan met de toegang tot kunstmest, zaaizaad, printplaten, fossiele brandstoffen en onderdelen.

Gelukkig hebben we genoten van het leven in de stad. We hebben ons vermaakt met bezoekjes aan monumenten, musea en restaurants. En natuurlijk waren we blij om onze (uitgebreide) familie weer te zien. Heerlijk even een paar dagen er tussenuit. En de rust van de trein om deze column te schrijven en een spelletje Uno met de kinderen. Genieten. Maar de reflecties op de geschiedenis van de koude oorlog en de terugkerende actualiteit nemen we mee terug naar huis en onze boerderij.